Aktualizacja. W momencie nagrywania tego odcinka, Chiny były najludniejszym krajem na świecie. Jednak w 2023 roku na pierwszym miejscu znalazły się Indie.

Posłuchaj tego tekstu w formie podcastu:

Chiny, podobnie jak Japonia, są terenem, w którym dominują obszary wyżynne i górzyste.

Jednak to, z czym chyba najbardziej sobie kojarzymy ten kraj, to fakt, że zamieszkuje go największa liczba ludności na świecie, czyli blisko 1 miliard i 400 milionów. Zdecydowana większość osób skupia się jednak w wąskim pasie znajdującym się na wschodzie kontynentu, gdzie na terenach Niziny Chińskiej i Mandżurskiej mieszka ponad 90% ludności.

Zachodnia część kraju, poza tym, że występują tam tereny górzyste i wyżynne, cechuje się także niższymi opadami, co powoduje, że warunki do życia są tam zdecydowanie trudniejsze. Tak wielka liczba ludności wynika przede wszystkim z bardzo wysokiego przyrostu naturalnego, który miał miejsce w latach 60. i 70. W niektórych latach przekraczał on 30 promili, więc możemy tutaj mówić o eksplozji demograficznej. Warto jednak kojarzyć, że kilka lat wcześniej, bo na przełomie lat 50. i 60., w chińskiej republice ludowej Mao Zedong realizował tak zwany Wielki Skok Naprzód. Miał on doprowadzić Chiny z zacofanego kraju rolniczego w jedną z największych potęg przemysłowych. Plan ten zakładał m.in. skierowanie osób, które pracowały w rolnictwie do pracy w przemyśle. Rekwirowano nawet narzędzia rolnicze, żeby przetopić je na stal. Efekt był taki, że doprowadziło to do olbrzymiej klęski głodu i ruiny gospodarki.

Tak jak wspomniałem, w latach 60. i 70. zaczęło jednak szybko przybywać liczby ludności. W związku z tym rząd zdecydował się na politykę kontroli urodzeń. Aby wpłynąć na przyrost naturalny, zdecydowano się na tak zwaną politykę jednego dziecka. Rodziny, w których występowało tylko jedno dziecko, cieszyły się szeregiem przywilejów, które traciły w sytuacji, kiedy w rodzinie pojawiało się rodzeństwo. Program kontroli urodzeń faktycznie doprowadził do zmniejszenia przyrostu naturalnego, który obecnie kształtuje się na poziomie około 5 promili. Jednak to nie jedyne, do czego on doprowadził. Jednym z głównych problemów Chin obecnie jest szybkie starzenie się społeczeństwa, czego efektem w kolejnych latach będzie niedobór pracowników. Czymś, czego nie przewidziano przy realizacji polityki jednego dziecka jest zachwianie równowagi płci. Generalnie potomkowie płci męskiej byli bardziej pożądani niż dziewczynki. Wynikało to m.in. z tradycji, ale także z tego, że praca na roli jest pracą fizyczną, a przez to ciężką. Efektem tego był szereg nielegalnych aborcji i porzucań dzieci, które były płci żeńskiej. W 2015 roku zrezygnowano z tej polityki i obecnie w Chinach można już posiadać więcej dzieci, jednak przyrost naturalny wcale nie wzrasta tak jak planowały chińskie władze.

Chiny są obecnie jednym z najszybciej rozwijających się gospodarczo krajów na świecie, jednak w dalszym ciągu w rolnictwie, a więc w tym najstarszym sektorze gospodarki narodowej, pracuje około 30% wszystkich zatrudnionych. To bardzo dużo na tle innych wysoko rozwiniętych krajów. Ze względu na dużą liczbę ludności zamieszkującą Chiny, główne rośliny jakie uprawia się na obszarze tego państwa będą to rośliny żywieniowe. Warto tutaj wspomnieć oczywiście ryż, w którym Chiny są jednym z czołowych producentów, ale także kojarzmy sobie z tym rejonem pszenicę, kukurydzę, bataty czy ziemniaki. Z roślin przemysłowych warto z pewnością kojarzyć sobie trzcinę cukrową czy herbatę. Jeżeli chodzi o hodowle zwierząt, Chiny są światowym liderem produkcji mięsa z trzody chlewnej
oraz zajmują czołowe miejsca w przypadku drobiu. Chiny są potężnym krajem i pomimo bardzo szybkiego rozwoju gospodarczego w dalszym ciągu dominuje tam przemysł tradycyjny.
Bardzo charakterystyczny dla tego kraju będzie z jednej strony przemysł ciężki, taki jak hutnictwo, z drugiej przemysł włókienniczy. Pomimo, że na obszarze Chin w przeciwieństwie do Japonii występują duże złoża surowców mineralnych, to jednak eksport tych surowców jest stosunkowo niewielki, ponieważ zapotrzebowanie chińskiego przemysłu jest bardzo duże. W ostatnich latach coraz szybciej rozwija się jednak w Chinach przemysł zaawansowanych technologii czy też środków transportu. Produkty chińskie zaczynają konkurować już nie tylko niską ceną, która była możliwa do osiągnięcia dzięki niskim kosztom pracy ze względu na bardzo dużą liczbę osób, które zamieszkują Chiny, ale produkty chińskie zaczynają stopniowo konkurować także technologią. Wystarczy tutaj wskazać chociażby rynek telefonów komórkowych, gdzie wśród czołowych producentów telefonów na świecie znajdują się dwie firmy z Chin.

Tak silny rozwój chińskiej gospodarki powoduje, że kraj ten odgrywa coraz większe znaczenie w handlu międzynarodowym. Chiny są największym światowym eksporterem towarów, a drugim na świecie importerem po Stanach Zjednoczonych. Chińskie firmy inwestują pieniądze w wielu częściach świata, m.in. warto tutaj wspomnieć chociażby Afrykę. Pamiętajmy jednak o tym, że ten szybki rozwój gospodarczy był osiągnięty kosztem mieszkańców tego kraju, a władze chińskie w kwestii realizacji praw człowieka mają jeszcze wiele do zrobienia.

Polecam jeszcze inny wpis dotyczący Chin, gdzie znajdziecie kilka map dotyczących ludności i gospodarki Chin: