Rozwój przemysłu w Europie

Post author:admin
Post published:1 października, 2025
Post category:13. Przemysł

Rewolucja przemysłowa to okres wielkich przemian gospodarczych i społecznych, który zapoczątkował nowoczesny rozwój przemysłu. Przemysł rozumiemy jako zorganizowaną działalność wytwórczą opartą na masowej produkcji dóbr z wykorzystaniem maszyn i nowych technologii. Na początku rewolucji przemysłowej dominowały tradycyjne źródła energii, takie jak siła ludzkich mięśni, praca zwierząt oraz energia wodna i wiatrowa. Z czasem przełomowym odkryciem stało się wykorzystanie węgla i maszyny parowej, które pozwoliły na gwałtowny wzrost produkcji i uniezależnienie się od naturalnych warunków środowiska.

Proces rewolucji rozpoczął się w drugiej połowie XVIII wieku w Wielkiej Brytanii, a następnie stopniowo rozprzestrzenił się na inne kraje Europy – Francję, Niemcy, Belgię czy Cesarstwo Rosyjskie. Przyniósł on rozwój hutnictwa, kolejnictwa, przemysłu włókienniczego i chemicznego, a także szybkie powstawanie nowych miast i klas społecznych, w tym robotników przemysłowych. Do 1930 roku rewolucja przemysłowa przeszła kilka etapów, obejmując już nie tylko energię pary i węgla, ale także elektryczność, stal i silnik spalinowy (gdzie głównym źródłem energii stała się ropa naftowa), co na trwałe zmieniło oblicze Europy i świata. Poniższe mapy, choć niezbyt dokładne, pokazują kierunki rozprzestrzeniania się rewolucji przemysłowej. Warto jeszcze dodać, że według PWN “Właściwe kształtowanie się Zagłębia Górnośląskiego, rozpoczęte w końcu XVIII w., dokonało się 1832–72; “

Drugi etap rewolucji przemysłowej (od połowy XIX wieku do początku XX wieku) polegał na wprowadzeniu nowych źródeł energii – przede wszystkim elektryczności i ropy naftowej, które zastąpiły dominującą wcześniej parę i węgiel. Rozwinęły się nowe gałęzie przemysłu, takie jak chemiczny, elektrotechniczny, motoryzacyjny i stalowy, a produkcja stała się jeszcze bardziej zmechanizowana i masowa. Zmiany te przyczyniły się do powstania nowoczesnych miast, wzrostu komunikacji (kolej, tramwaje, samochody) i globalnego przyspieszenia gospodarczego.

Przemysł około 1930 roku był już po dwóch etapach rewolucji przemysłowej i miał charakter nowoczesny, coraz bardziej zróżnicowany. Wciąż ważną rolę odgrywało hutnictwo i górnictwo, ale coraz większe znaczenie zyskiwały nowe branże – przemysł chemiczny, samochodowy, lotniczy i elektrotechniczny. Źródła energii uległy zmianie: obok węgla zaczęto szeroko wykorzystywać ropę naftową i elektryczność, a silnik spalinowy napędzał transport i maszyny.

W Europie najbardziej rozwinięty przemysł znajdował się w Wielkiej Brytanii, która pozostawała jednym z liderów w produkcji stali, tekstyliów i maszyn, choć jej dominacja stopniowo malała. Silnymi ośrodkami były także Niemcy, które rozwinęły hutnictwo, przemysł chemiczny (m.in. barwniki, farmaceutyki) oraz motoryzację. Francja specjalizowała się m.in. w produkcji samochodów i dóbr konsumpcyjnych, a Belgia i Czechosłowacja uchodziły za centra przemysłu ciężkiego w Europie Środkowej. Z kolei Związek Radziecki, po rewolucji 1917 roku, rozpoczął intensywną industrializację, która na dużą skalę ruszyła właśnie w latach 20. i 30.

Około 1930 roku przemysł w Europie cechował się więc dużym zróżnicowaniem regionalnym, ale to Europa Zachodnia i Niemcy były jego głównymi motorami. Rozwój ten przerywał jednak wielki kryzys gospodarczy, który rozpoczął się w 1929 roku i spowodował spadek produkcji oraz wzrost bezrobocia.