Siła Coriolisa
Siła Coriolisa działa na wszystkie ciała na naszej planecie, które poruszają się na naszej planecie względem powierzchni ziemi. A dzieje się tak dlatego, że poruszają się one również razem z powierzchnią naszej planety w wyniku ruchu obrotowego. Prędkość tego ruchu jest nieco inna na różnych szerokościach geograficznych. Punkty na równiku poruszają się z prędkością około 1670 km/h, podczas gdy na biegunie wynosi ona 0 km/h (to właśnie biegun stanowi oś obrotu Ziemi). To właśnie te różnice w prędkościach będą powodować powstawanie tej siły.
Jako przykłady możemy wskazać między innymi:
- Ciało upuszczone ze szczytu wieży Eiffla (wysokość 273 m z najwyższego tarasu) spadnie przesunięte o 6,5 cm na wschód (nie uwzględniając innych sił).
- Pocisk wystrzelony z 50 stopnia szerokości geograficznej północnej lecący z przeciętną prędkością poziomą 1800 m/s w kierunku południkowym (na północ lub na południe), w ciągu 20 sekund lotu (na 36 km) zboczy o około 40 metrów od celu, nie uwzględniając wpływu wiatru, ruchu obrotowego pocisku, zmiany sił działających na niego w wyniku zmiany kierunku ruchu
- W Europie środkowej, na odległości 1000 metrów, siła Coriolisa powoduje maksymalne odchylenie toru lotu pocisku z naboju .308 Winchester jedynie o 7 centymetrów. (“Celność broni strzeleckiej”, Jerzy Ejsmont)
- w przypadku działa paryskiego, przy pomocy którego Niemcy ostrzeliwali Paryż podczas pierwszej wojny światowej, przy strzelaniu na odległość 120 kilometrów, siła Coriolisa i siła Eötvösa powodowały że miejsce upadku pocisków położone było o 400 metrów bliżej i 1350 metrów w prawo. (“Celność broni strzeleckiej”, Jerzy Ejsmont)
Siła Coriolisa wpływa na wiele elementów środowiska przyrodniczego. Wystarczy wymienić, że odchyla kierunki wiatrów i prądów morskich. Poniżej możecie zobaczyć ciekawą mapę, która przedstawia jak wyglądałaby Ziemia, gdyby zaczęła się kręcić w drugą stronę. Zobaczcie w jaki sposób zmienił się region Sahary i Półwyspu Arabskiego. Całkowicie przeciwne zmiany zaszły natomiast między innymi na wschodzie Chin, w Argentynie, czy w rejonie Zatoki Meksykańskiej.
 |
| https://vividmaps.com/what-earth-would-look-like-if-it-rotated-backward/ |
Wahadło Foucaulta
Jednym z dowodów na ruch obrotowy Ziemi (i na istnienie Siły Coriolisa) jest Wahadło Foucaulta. Okazało się, że wahadło wprowadzone w ruch nie porusza się w jednej płaszczyźnie, ale ją zmienia zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Nie działoby się tak, gdyby nie ruch obrotowy Ziemi. Tempo zmian płaszczyzny drgań zależy od szerokości geograficznej. Na samym biegunie, wahadło zmieniłoby płaszczyznę drgań o 360 stopni w ciągu doby.
Z okazji 194 urodzin twórcy wahadła (Leona Foucaulta) Google stworzyło tzw Google Doodle, gdzie można wybrać dowolną szerokość geograficzną oraz godzinę aby zobaczyć zależne od niej zmiany położenia płaszczyzny wahadła.
