Plutonizm, to ogół procesów związanych z przemieszczaniem się magmy wewnątrz skorupy ziemskiej. O rodzajach intruzji parę słów za moment, ale pierwsza ważna rzecz na początek, to fakt, że skoro ta magma przemieszcza się we wnętrzu skorupy ziemskiej i zbliżając się do powierzchni zastyga powoli, to intruzje będą tworzyć skały magmowe głębinowe, czyli jawnokrystaliczne.
W kontekście szkolnym chyba najważniejszą rzeczą do zapamiętania jest podział intruzji na zgodne, czyli takie, w których magma wypełnia przestrzenie pomiędzy warstwami skalnymi, oraz niezgodne, a więc te, w których magma przecina istniejące warstwy skalne.
Do intruzji zgodnych zaliczamy
– sille
– lakkolity
– lopolity
– fakolity
Do intruzji niezgodnych natomiast zaliczymy:
– dajki
– nek
– batolit
Małe zestawienie intruzji magmowych, oraz to jak wyglądają na schemacie przedstawiającym rodzaje intruzji, profilu geologicznym oraz w rzeczywistości – znajdziecie na ilustracji poniżej.
Bardzo ciekawą formą jest nek. Jest to zastygnięta magma w kominie wulkanicznym, która znalazła się na powierzchni dlatego, że skały budujące stożek wulkaniczny były mniej odporne i uległy zniszczeniu. Mówiąc prościej, jest to taki wulkan obdarty ze skóry. W Polsce takim przykładem jest Ostrzyca widoczna na zdjęciu poniżej.
Na świecie znajdziemy jednak trochę bardziej spektakularne przykłady. Chyba jednym z takich, które robią największe wrażenie jest Devils Tower w Wyoming (USA) widoczna na zdjęciach poniżej. Zwłaszcza na ostatniej fotografii bardzo dobrze widoczne są słupy bazaltowe pozostałe z zakrzepłej magmy.
Ciekawą formą terenu jest także stożek scoria. Można go rozpoznać po bardzo charakterystycznym kształcie. Patrząc z góry jest niemal okrągły (w przypadku przeważających wiatrów z jednego kierunku stożek może stać się bardziej asymetryczny), a sam krater ma kształt rozległej misy. Zbocza takiego stożka są dosyć strome, a nierówności na nich mogą oznaczać zastygłe strumienie lawy pochodzące z krateru. Tak charakterystyczny kształt stożka powstaje dlatego, że w wyniku wybuchu wulkanu lawa jest wyrzucana wysoko w powietrze i równomiernie opada wokół wulkanu ale już jako jej drobne, zastygnięte fragmenty np. w postaci lapilli. Przykładem takiego stożka jest wulkan Stromboli lub Kilauea. A poniżej kilka innych przykładów.
Stany Zjednoczone – czy to jeszcze potęga gospodarcza?
To może na początku odpowiem na pytanie z tytułu: TAK.Nie musicie więc przewijać całej strony,
Współrzędne geograficzne
Są takie tematy, które trudno wytłumaczyć tylko za pomocą dźwięku. Czasami trzeba sięgnąć również po
Zmiany klimatu w przeszłości
Wykresy przedstawiające zmiany klimatu (średniej temperatury powietrza) w okresie nawet do 70 milionów lat temu.
Konkurs “Geografia AI 2”
"Geografia AI 2" to druga edycja konkursu przeznaczonego dla uczniów klas 7-8 szkół podstawowych oraz
Szerokość geograficzna a klimat
Najważniejszym czynnikiem, który wpływa na klimat danego miejsca jest szerokość geograficzna. To wraz z nią
